Op websites en in nieuwsbrieven word ik vaak aangesproken met jij en jou. Waar komt die nadruk toch vandaan? Vaak is ‘ie namelijk helemaal niet nodig.
Ik geef Nederlandse les aan Duitsers. Terwijl Nederlanders die Duits leren met de naamvallen worstelen, is het juiste gebruik van de voornaamwoorden je, jij, jou en jouw voor mijn cursisten eine echte Herausforderung.
Contrast
Ik vertel Duitsers die Nederlands leren altijd dat de vormen jij en jou van het persoonlijk voornaamwoord bedoeld zijn om ergens de nadruk op te leggen. Je wilt er bijvoorbeeld een tegenstelling of contrast mee uitdrukken.
Ik hou van jou (en niet van de buurman).
Is dat niet nodig of gewenst, dan kies je voor de “normale”, niet benadrukte vorm: je. Die heeft als bijkomend voordeel dat je als taalleerder niet na hoeft te denken over de vraag of het om het onderwerp of het lijdend of meewerkend voorwerp gaat: Je kan immers alledrie zijn.
In de praktijk hebben veel Duitsers hier namelijk moeite mee. Regelmatig hoor ik goedbedoelde zinnen als
Hoe gaat het met jij?
of
Ik doe dat voor jij.
Nogal nadrukkelijk aanwezig
Nu valt het me al een aantal jaren op dat de nadrukkelijke vormen in de Nederlandse media in opmars zijn.
…. laat ik je een handige tool zien die jij kunt gebruiken om te kijken of jouw afbeelding wel of geen negatief effect heeft op jouw advertentie.
Dit citaat komt uit een nieuwsbrief, maar ik zie het ook op veel websites en ook in tijdschriften.
Ik vind dat raar.
Wanneer jij in jouw tekst de nadruk legt op plekken waar die niet hoort maak jij jouw tekst niet bepaald leesbaarder voor jouw publiek, als jij snapt wat ik bedoel.
Waar komt dat gejij en gejouw vandaan?
Niemand schijnt het zo precies te weten. Het is in ieder geval typisch schrijftaal. Ik ben benieuwd of iemand er al eens onderzoek naar gedaan heeft. Vinden mensen jij echt netter dan je? Zoals ze mijn beschaafder vinden dan m’n?
De jongen die wolf riep
Ik verwacht nadruk op plaatsen waar deze functioneel is. Anders dwingt de schrijver me om na te denken over contrasten die er niet blijken te zijn. En erger nog: Net als bij De jongen die wolf riep in de fabel van Aesopus wordt het zo wel heel moeilijk om ergens echt de aandacht op te vestigen.
Misschien hebben wij het hier met zo’n soort taalinfectie te maken, misschien zijn het al die Duitsers, die proberen met Nederlanders op de een of andere manier schriftelijke communicatie te doen … Want er lijkt me een Duitse logica erachter schuil te staan … Een logica zo forcerend, dat de Nederlanders haast niet anders kunnen, al het na te doen.
Ik snap niet helemaal wat je bedoelt, Patricia.
; ) He, dat was toch ’n grapje, Alex!
Hallo Alexandra,
Ik lees al lang je Duitse blog, leuk dat je nu ook in het Nederlands blogt.
Na 15 jaar in Duitsland (ik werk in Erlangen) vind ik het ook nog steeds lastig, collega’s “du” aan te bieden omdat het voor mij niet altijd duidelijk is wie dat mag. En dan blijft het bij “Sie” wat ik voor onze relatie veel te afstandelijk vind. Misschien toch vaker Nederlandse directheid proberen. “Nee heb je, ja kun je krijgen…”
Hoi Gerben, sorry dat ik zo laat reageer. Het is makkelijker als je in een bedrijf werkt waar een duidelijke “Sie”- of juist “Du”-cultuur heerst. Anders is het toch best vaak aftasten in de praktijk. Succes!
Hoi Alex, door Duitse vrienden en ervaring snapte ik wel hoe het werkt met Sie en Du… Toch is dit een hele beeldende en praktische uitleg!